wtorek, 16 listopada 2010

Prawa - Lewa

Dzieciom przypomina włoski orzech.
Ludzki mózg pomimo niewielkiego rozmiaru jest bardziej skomplikowany niż największy komputer. Magazynuje i przetwarza dane napływające z oczu, nosa, uszu, języka i skóry oraz przekazuje inne sygnały do mięśni i gruczołów. Jednak mózg potrafi znacznie więcej niż tylko manipulować danymi. Jest miejscem, w którym powstają nasze uczucia, pragnienia i ambicje. W mózgu powstają także nasze wszystkie myśli i idee.

Obydwie półkule pomimo identycznego wyglądu, wykonują różne zadania. Są połączone tkanką nerwową zwaną spoidłem wielkim mózgu. Gdyby doszło do jego uszkodzenia, prawa i lewa półkula działałyby częściowo niezależnie i mogłyby mieć różne myśli i odczucia.
Lewa półkula odpowiedzialna jest za prawą część ciała i zawiera ośrodki mowy, języka, zdolności matematycznych i logicznego myślenia. 
Prawa półkula kontroluje lewą część ciała i wiązana jest z odbiorem wizualnym, zdolnościami muzycznymi i myśleniem abstrakcyjnym.

Oto wyszczególnione funkcje półkul mózgowych (informacje niezwykle przydatne w pracy z dziećmi :) )

  • Funkcje lewej półkuli mózgu: 
 •    kieruje funkcjami analitycznymi i relacyjnymi, np. „dostrzega” elementy liter, wszystkie kropki i kreski
     (ś, ć, ź, з, ż, dż), a także „widzi” zależność między obecnością znaku lub jego brakiem (w literach l, ł lub n, ń)
•    przetwarza, odbiera i przechowuje bodźce znane
•    organizuje informacje w sposób sekwencyjny np. układa kolejność głosek w wyrazach kto-kot, zmieniając ich znaczenie

•    dokonuje porównania bodźców poprzez ujęcie relacji związków między nimi np. kreseczka (t), nie ma kreseczki (l). Jest pętelka (ą), nie ma pętelki (a)
•    odbiera, rejestruje upływający czas
•    przetwarza materiał związany z cichym czytaniem
•    ukierunkowuje uwagę
•    słyszenie prawouszne to słyszenie warunkujące prawidłową komunikację słowną
•    odbiera, identyfikuje i różnicuje dźwięki mowy
•    mowa docierająca do prawego ucha jest szybciej i lepiej rozumiana
•    przede wszystkim następuje odbiór treści wypowiedzi 
•    dokonuje złożonych operacji werbalnych
•    przetwarza reguły (w tym językowe)


  • Funkcje prawej półkuli mózgu:

 •    kieruje funkcjami globalnymi np. może porównywać wzory zapisanych słów
•    steruje procesami orientacji na nowe bodźce
•    kieruje się w procesach identyfikacji bodźców podobieństwem fizycznym np. „tata i łata” mogą być rozpoznawane jako takie same słowa. Litery s-ś jako identyczne
•    przetwarza i przechowuje informacje muzyczne i matematyczne
•    odbiera informacje dotyczące przekazywanych uczuć
•    dokonuje przetwarzania wszystkich informacji przestrzennych
•    rozpoznaje figury geometryczne (kontur, barwa, jasność)
•    rozpoznaje bodźce zamierające ładunek emocjonalny
•    reguluje ocenę znaczenia informacji emocjonalnych
•    rozumie słyszane i odczytywane globalnie konkretne rzeczowniki
•    identyfikuje i różnicuje samogłoski
•    kontroluje kierunek czytania
•    kontroluje cechy prozodyczne wypowiedzi (intonację, akcent i rytm)
•    pozwala rozumieć kontekst wypowiedzi oraz metafory
•    w słyszeniu lewousznym dłuższa jest droga którą pokonują dźwięki od lewego ucha do prawej półkuli mózgowej (ok. 0,4-0,9 milisekundy)
•    dzieci słyszące lewousznie narażone są na bloki emocjonalne podczas mówienia, często gubią sylaby, nie pamiętają tego co było na lekcji
•    słyszenie lewouszne jest często przyczyną niepłynności mówienia - 90% jąkających przejawia słyszenie lewouszne
•    rozpoznaje, zapamiętuje, przetwarza  znaki ikoniczne, piktogramy
•     lepiej rozumie język mówiony niż pisany

•    działa wg programu przez podobieństwo - „to, co jest podobne jest rozpoznawane jako takie samo”





niedziela, 14 listopada 2010

Zajęcia twórcze w Pracowni Małego Człowieka

Oprócz zajęć typowo terapeutycznych proponuję zajęcia dodatkowe:





 Błękitny koralik

  • warsztaty, na których każdy uczestnik własnoręcznie wykona wymarzone kolczyki, bransoletkę i naszyjnik
  • podczas zajęć poznamy bardzo wiele ciekawych minerałów (m.in. lawę wulkaniczną, koral, turkus, agat, jadeit)
  • dzieła zabieramy do domu
  • zajęcia wspierające małą motorykę 
  • materiały w cenie warsztatów
Warsztaty dla dzieci od 8 lat (grupy maksymalnie 5 osobowe)





  
Mini Monet

  • zajęcia, które dają dziecku pełną możliwość wyrażenia swoich emocji poprzez barwę i dynamikę tworzenia
  • dziecko odczuje jak ważny jest sam proces tworzenia i podjęcie samego wysiłku
  • zdolności plastyczne nie są niezbędne by tworzyć :)
  • szczególnie zapraszam dzieci nieśmiałe
  • nietypowe materiały plastyczne i twórcze zadania
  • plastyka przeplatana ruchem i muzyką
  • zabawy rozwijające kreatywność i wyobraźnię

Zajęcia dla dzieci od 6 roku życia (grupy maksymalnie 5 osobowe)

           

poniedziałek, 8 listopada 2010

Integracja odruchów niemowlęcych

"Nowonarodzone dziecko opuszcza bezpieczne środowisko łona matki i wkracza w świat, gdzie bombardowane jest niewyobrażalną liczbą bodźców zmysłowych. Nie potrafi ono zinterpretować swoich odczuć. Kiedy odczucia są za silne, za nagłe, reaguje na nie, ale nie rozumie swoich reakcji. Ze świata równowagi przechodzi do świata chaosu, ze świata ciepła do świata zimna." (S. Goddard )


Odruchy niemowlęce to zestaw określonych, nieświadomych ruchów i reakcji organizmu, które pojawiają się na kolejnych etapach rozwojowych każdego zdrowego dziecka. Odruchy te są niezbędne dla przetrwania (np. reakcja na zagrożenie, odruch ssania). Pojawiają się one już na początku życia płodowego i powinny zintegrować się z całym systemem neuroruchowym organizmu w toku rozwoju układu nerwowego.

Jeśli odruchy nie zostaną prawidłowo zintegrowane z systemem nerwowym, stają się przyczyną zaburzeń, osłabiają strukturalnie ośrodkowy system nerwowy, co w konsekwencji prowadzi do zaburzeń wyższych procesów nerwowych, rozumianych jako szeroko pojęte uczenie się. Często pojawiają się
wówczas problemy opisane poniżej.

Zdarza się, że odruchy zostaną prawidłowo zintegrowane w trakcie rozwoju, w pewnym momencie życia
pojawia się jednak zdarzenie silnie stresujące lub traumatyczne, które sprawia, że jeden lub kilka odruchów zostaje ponownie włączonych.

W skrajnych przypadkach mogą pojawić się np. tiki nerwowe.



Przetrwałe w różnym stopniu odruchy niemowlęce mogą powodować:
  • Trudności w uczeniu się
  • Problemy emocjonalne i z zachowaniem
  • Problemy sensoryczno-motoryczne
Terapia Integracji Odruchów ma na celu zintegrowanie przetrwałych odruchów niemowlęcych.
Polega ona na wykonywaniu przez dziecko we współpracy z terapeutą odpowiednich ćwiczeń ruchowych, uruchamiających określone partie mięśni, ćwiczeniach izometrycznych oraz masażu.
Istotą terapii jest stymulacja odpowiednich partii mózgu poprzez masaż i pracę mięśni, dla uruchomienia mechanizmów integracji.


Jeśli obserwujemy u dziecka:

Trudności w uczeniu się :
 
- podpiera głowę drugą ręką,
- zakrywa oko ręką lub włosami,
- pokłada się na ławce, zakrywa oko,
- ręka podczas pisania jest wyciągnięta w przód, a ciało odchylone do tyłu,
- siedzi na ugiętej nodze podczas pisania,
- powyżej 8 r. ż. przestawia litery, słowa lub/i liczby, ma nieustaloną lateralizację powyżej 8 r. ż.,
- popełnia liczne błędy w trakcie przepisywania,
- przepisuje tekst z tablicy w wolnym tempie,
- trzyma długopis w nieprawidłowy sposób,
- ma trudności z pisaniem,
- pismo dziecka staje się mniej czytelne,
- ma trudności z czytaniem,
- obniżoną koordynację wzrokowo-ruchową.

Zachowanie w klasie i w domu:
- ma chorobę lokomocyjną,
- łatwo się rozprasza,
- nie potrafi się skoncentrować,
- nie potrafi wysiedzieć bez ruchu, powstrzymać się od mówienia i wydawania odgłosów,
- wyłącza się w trakcie lekcji, pogrąża się w rozmyślaniach,
- nie potrafi zapamiętać prostych instrukcji,
- ma tendencję do ,,rozsiadania się" w ławce: odchyla głowę do tyłu i wysuwa nogi do przodu,
- je w sposób niechlujny,
- ma trudności z łapaniem piłki,
- obniżoną sprawność fizyczną,
- trudności z nauczeniem się jazdy na rowerze,
- trudności z nauczeniem się odczytywania czasu z zegara z wskazówkami,
- trudności w nauce pływania,
- opóźniony rozwój mowy i zaburzenia artykulacji,

Terapia wspierająca rozwój mowy

Terapia wspierająca rozwój mowy opiera się na działaniach integrujących odruchy, które mają najistotniejsze znaczenie dla ogólnego rozwoju dziecka i kształtowania się mowy, elementach zajęć opartych na integracji sensorycznej oraz masażu sensomotorycznym.



niedziela, 7 listopada 2010

Terapia ręki

Ręka, jako wyspecjalizowany narząd, odpowiedzialna jest w naszym ciele za wiele funkcji. Jej doskonałość polega na tym, że służy nam jako silne narzędzie do popychania, podnoszenia ciężarów, siłowania się a jednocześnie potrafi wykonywać bardzo precyzyjne i skomplikowane ruchy jak szycie czy pisanie. Taka szeroka specjalizacja kończyn sprawia, że to w głównej mierze ich sprawność decyduje o poziomie funkcjonowania każdego człowieka. To, co czyni nasze ręce i dłonie czymś niezwykle wyjątkowym i fascynującym, to rozwój kory mózgowej i skomplikowany mechanizm nerwowy. Dzięki niemu jesteśmy w stanie zapoczątkować ruch, kontrolować jego trwanie, koordynować i płynnie zakończyć. Obszar kory mózgowej odpowiedzialny za ruchy całej kończyny górnej, a szczególnie dłoni, kciuka i palców, zajmuje zdumiewająco dużą powierzchnię w stosunku do pozostałych obszarów kory, odpowiadających za ruchy innych części ciała. To wskazuje dobitnie na ogromne znaczenie funkcjonalne ręki w naszym życiu.
Program Terapii Ręki ma na celu usprawnianie tzw. małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów dłoni i palców, jak również dostarczania wrażeń dotykowych i poznawania dzięki nim różnych kształtów i struktur materiałów oraz nabywanie umiejętności ich rozróżniania. W terapii wykorzystuje się ćwiczenia i zabawy mające rozwinąć sprawność ruchową całej kończyny górnej dziecka, sprawność manipulacyjną dłoni, umiejętność chwytu, koordynację pomiędzy dłońmi oraz doskonalenie czynności samoobsługi.


 
Niepokojące objawy, które mogą wskazywać na zaburzenia małej motoryki:
  • dziecko niechętnie podejmuje czynności manualne (malowanie, lepienie z plasteliny, układanie drobnych przedmiotów),
  • dziecko ma problemy z nauką czynności samoobsługi (ubieranie, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików),
  • dziecko ma wyraźnie obniżone lub podwyższone napięcie mięśniowe w obrębie kończyny górnej i obręczy barkowej,
  • dziecko ma problemy z koordynacją obu rąk podczas zabaw manipulacyjnych,
  • dziecko wykonuje czynności wymagające dużej precyzji zbyt wolno lub za szybko i niedbale,
  • szybkość ruchów dziecka nie jest dostosowana do zadania,
  • nie lubi dotykać nowych i różnorodnych faktur, dostarcza sobie dodatkowych doznań proprioceptywnych i domaga się zdecydowanego i mocnego ucisku dłoni np. siada na własnych dłoniach, bardzo mocno zaciska ręce na przedmiotach, uderza rękami w przedmioty o ostrych i wyraźnych fakturach.

Terapia taktylna

Głównym założeniem terapii taktylnej jest wzmocnienie lub wytworzenie świadomości ciała oraz stymulacja receptorów skóry, poprzez stymulację zmysłu dotyku.
Wrażenia dotykowe docierają ze wszystkich obszarów skóry do mózgu, pobudzając wiele różnych jego obszarów i poziomów: od pnia mózgu, wzgórza poprzez układ limbiczny (odpowiedzialny za emocje), aż do płata ciemieniowego (czuciowej kory mózgu). Skóra jest najbardziej rozległym organem naszego ciała. Bogata jest w liczne receptory lekkiego i silnego dotyku, nacisku, ciepła, zimna, bólu oraz propriocepcji (wrażenie z mięśni, ścięgien i układu przedsionkowego, które sprawia, że mózg może zdecydować o ruchu oraz pozycji ciała i jego części w przestrzeni).
Terapia taktylna wpływa również na dojrzałość niektórych funkcji psychicznych, a także zwiększa produkcję hormonu NCW (Nerwowego Czynnika Wzrostu) w mózgu, który podwyższa aktywność układu nerwowego.
Niezaspokojenie potrzeby dotyku powoduje zmniejszenie stymulacji kory mózgowej, wzrost napięcia mięśniowego, impulsywność, poczucie izolacji, agresję. Obniżone funkcjonowanie sensoryczne, ruchowe i psychiczne u dzieci obecnie kojarzone jest ściśle z brakiem dotyku.

Każdy człowiek niezależnie od wieku powinien być dotykany, w akceptowany sposób, minimum 30 razy dziennie!


W mózgu dziecka od pierwszych chwil po porodzie tworzy się koncepcja świata, która zależy od informacji przesłanych przez specjalne „odbiorniki”:
  • oczy przekażą obraz i kolor,
  • uszy dźwięk,
  • język dostarczy informacji o smakach,
  • receptory umieszczone w skórze pozwolą odczuć trzymany w ręce przedmiot.
Dotyk umożliwia kształtowanie świadomości kontaktu skóry z przedmiotem, jego temperatury, ciężaru, kształtu oraz faktury materiału. Dotyk pozwala również ocenić (w kategoriach przyjemny – nieprzyjemny), czy to z czym styka się skóra jest dla organizmu bezpieczne, czy też nie (dzięki receptorom bólu). Istotne jest również to, że dzięki taktylności człowiek posiada zdolność zapamiętywania lokalizacji przestrzennej mięśni. Suma tych danych pozwoli mózgowi stworzyć całościowy obraz przedmiotu, który zostanie następnie zapisany w pamięci. Całe zespoły takich napływających danych zostają następnie grupowane, katalogowane i pozwalają budować całościowy obraz otoczenia. Możliwa jest również ocena czy dane otoczenie jest przyjazne czy wrogie oraz odpowiednio do tej nabytej wiedzy reagować na nowe otoczenie lub nowe obiekty w znanym otoczeniu.
Jak widać skóra i jej receptory stanowią od pierwszych dni życia podstawę szeroko pojętego uczenia się. W ten sposób dziecko uczy się świata. Buduje obraz siebie, swojego otoczenia i swojej roli w tym otoczeniu. Najpierw jednak konieczne jest zebranie  odpowiednich informacji. 
A co się dzieje gdy te elementarne informacje nie docierają prawidłowo do mózgu, są zniekształcone, bądź niepełne z powodu niesprawności receptorów skóry?


  • Dziecko, którego receptory rejestrujące lekki dotyk nie będą pracować prawidłowo (np. nie będzie akceptowało przytulania, leżenia na brzuchu, dotykania przedmiotów w swoim otoczeniu), ogranicza tym samym swoje doznania emocjonalne i funkcje poznawcze.
  • Dziecko postrzegane jako agresywne może nie być świadome, że uderzenie boli, ponieważ samo nie odczuwa bólu.
  • Niezborność ruchów może być efektem niesprawności receptorów informujących o położeniu ciała w przestrzeni tzw. proprioreceptorów.
  • Nadwrażliwość sensoryczna może być podłożem lub jedną z przyczyn nadpobudliwości ruchowej i emocjonalnej czy też braku koncentracji, obniżonej motywacji do uczenia się, niechęci do przytulania, niechęci do sportu, skłonności do konfliktów, nieprawidłowych relacji z rówieśnikami.
Terapia taktylna proponuje techniki masażu i stymulacji skóry, które wpływają na rozwój funkcji półkul i kory mózgowej, śródmózgowia i tylnych partii mózgu. Stosujemy ją z powodzeniem w pracy z dziećmi z różnymi wyzwaniami rozwojowymi, a w szczególności:


  • Trudnościami w nauce,
  • Zaburzeniami zachowania
  • Lękami i fobiami,
  • Opóźnieniem w rozwoju psychoruchowym,
  • ADHD /ADD,
  • Zaburzeniami mowy
  • Spektrum autyzmu
Terapia Taktylna ma celu zrównoważyć system nerwowy (procesy pobudzania i hamowania), co zwiększa skuteczność działań terapeutycznych.

Terapia Integracji Sensorycznej

Twórcą teorii i metody terapii Integracji Sensorycznej - SI była nieżyjąca już dr J.Ayres - psycholog i terapeuta zajęciowy, pracownik Uniwersytetu Kalifornijskiego. W latach siedemdziesiątych w oparciu o wiedzę z zakresu neurobiologi, neurofizjologii, psychologii i własne oraz współpracowników doświadczenia kliniczne sformułowała hipotezy wskazujące na implikacje funkcji psychoneurologicznych w szeroko rozumianych procesach uczenia się.

Metoda terapii SI kierowana jest w pierwszej kolejności do dzieci z trudnościami w uczeniu się (dysleksja , dysgrafia) i autyzmie. Może być również stosowana w usprawnianiu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, upośledzonych umysłowo, z ADHD, niewidomych i innych. Terapia SI koryguje nieprawidłowości w zakresie:
  • postawy
  • koordynacji ruchowej
  • mowy
  • percepcji wzrokowej
  • percepcji słuchowej
  • funkcji poznawczych

Dzięki temu dziecko osiąga lepszą sprawność fizyczną w zakresie: reakcji posturalnych, regulacji napięcia mięśniowego, równowagi, planowania ruchu i koordynacji wzrokowo-ruchowej. A także staje się bardziej samodzielne, odporne na niepowodzenia, wytrwalsze w pokonywaniu trudności,  lepiej radzi sobie w nauce i kontaktach rówieśniczych.
Terapia i teoria SI może być wykorzystywana również w działalności profilaktycznej. Stymulując prawidłowy rozwój dzieci już od wieku niemowlęcego, szczególnie w przypadku tzw. grupy ryzyka okołoporodowego, zapobiegamy późniejszym nieprawidłowościom rozwojowym.


Kiedy zwrócić się do terapeuty SI? 

Lista objawów zaburzeń integracji sensorycznej jest bardzo długa. Nie znaczy to, że wszystkie one występują u jednego dziecka. Jeśli jednak któreś z poniższych stwierdzeń opisuje Twoje dziecko, powinieneś zwrócić się do Terapeuty Integracji Sensorycznej:
• reaguje na dotyk agresją lub wycofaniem się,
• nie lubi dotykać nowych faktur,
• nie lubi lekkiego dotyku a toleruje stanowczy,
• nie lubi: mycia twarzy, czesania, obcinania paznokci, mycia zębów,
• boi się wysokości i ruchu, lub odczuwa mdłości w wyniku niewielkiego ruchu bądź wysokości,
• niechętnie ryzykuje oraz próbuje nowych rzeczy,
• czuje duży dyskomfort w zatłoczonych miejscach,
• je mało zróżnicowane jedzenie i/lub ma dużą wrażliwość na zapachy,
• bywa nadmiernie pobudzone i aktywne,
• łatwo się rozprasza,
• ma trudności z zabawami manipulacyjnymi (pisanie, zapinanie guzików, wycinanie itp.),
• wydaje się niezdarne, często upada, potyka się,
• nie reaguje na ból i nie zauważa innych bodźców dotykowych,
• często i zbyt mocno dotyka inne osoby,
• uczestniczy w niebezpiecznych zabawach np. zbyt wysokie wspinanie się,
• preferuje intensywne, długo trwające zabawy typu huśtanie, kręcenie, często bez objawów dyskomfortu,
• lubi bardzo głośne dźwięki np. głośno grająca muzyka, telewizor,
• ma opóźnioną mowę lub trudności z wymową.
• ma słabe umiejętności z zakresu dużej motoryki np. kopanie, łapanie, rzucanie piłki,
• ma trudności z naśladowaniem ruchów,
• ma trudności z utrzymaniem równowagi,
• preferuje znane aktywności i zabawy,
preferuje aktywności statyczne, siedzące np. oglądanie telewizji, czytanie książek.

Terapia

Pracownia Małego Człowieka proponuje terapie:

  • Terapię integracji sensorycznej
  • Terapię odruchów niemowlęcych
  • Terapię wspierającą rozwój mowy
  • Terapię taktylną
  • Terapię ręki